PHƯƠNG PHÁP PHÒNG TRỊ BỆNH VIÊM VÚ BÒ SỮA TỪ CHUYÊN GIA

Viêm vú là loại bệnh gặp ở trên tất cả các gia súc nhưng phổ biến nhất ở bò sữa. Bệnh viêm vú bò sữa có thể xuất hiện ở trong tất cả các thời gian, khi bò đang cho sữa hay trong giai đoạn đã cạn sữa. Thông thường, bệnh viêm vú xuất hiện nhiều vào thời gian sau khi đẻ vài ba tuần. Ở những bò cao sản, bệnh viêm vú xuất hiện nhiều hơn bò có sản lượng sữa thấp.

Đặc điểm bệnh

• Khi tuyến vú bị viêm, sữa bị biến đổi nhiều đặc tính lý học và hóa học, sản lượng và chất lượng sữa đều giảm thấp.
• Một bò bị viêm vú sản lượng sữa giảm 10 - 30%. Trường hợp viêm vú không có triệu chứng điển hình, sản lượng sữa giảm 10%. Với đàn bò cái đang cho sữa, tỷ lệ bò cái mắc viêm vú không có triệu chứng điển hình có thể lên đến 5%.
• Khi bị bệnh viêm vú bò sữa các tế bào nhũ nang bị tổn thương. Nếu viêm nặng khả năng tiết sữa sẽ mất hoàn toàn và lá vú sẽ bị teo lại.
• Những bê bú phải sữa mẹ bị viêm vú có tỷ lệ ốm và chết cao.

Bò đẻ bị viêm vú

Nguyên nhân gây bệnh

• Bệnh viêm vú bò sữa do nhiều nguyên nhân và điều kiện gây ra. Do tác động của nhiệt độ, hóa chất, đặc biệt trường hợp tuyến vú bị sây sát, tổn thương, nhiễm khuẩn dẫn đến nguy cơ bò mắc viêm tuyến vú cao.
• Khi khai thác sữa bằng máy, dùng áp lực máy quá cao, tần số hút của máy quá nhanh hay khi vắt sữa bằng tay không đúng kỹ thuật gây ra tình trạng bầu vú bị tổn thương, bị sây sát tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn từ môi trường ngoài xâm nhập vào tuyến vú.
• Vi khuẩn xâm nhập vào tuyến vú có thể qua nhiều đường khác nhau: lỗ đầu vú, vết thương, chỗ sây sát, chỗ nứt nẻ da hoặc qua đường máu.
• Mặt khác viêm vú còn kế phát từ một số bệnh như bệnh ở tử cung, bệnh ở dạ dày và ruột, một số bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao, xạ khuẩn hoặc bệnh lở mồm long móng và một số bệnh khác gây ra.
• Viêm vú thể thanh dịch, dịch rỉ viêm, nước vàng được thải ra nhiều ở dưới da và những tế bào trung gian. Bệnh xuất hiện vào thời gian 1 - 2 tuần sau khi đẻ xong.

Vắt sữa không đúng cách là một trong những nguyên nhân gây bệnh viêm vú bò sữa

Triệu chứng viêm vú bò sữa

• Bò đẻ bị viêm vú có triệu chứng tuyến vú bị sung huyết, dịch rỉ viêm được thải ra nhiều dưới da, tế bào trung gian và những tổ chức liên kết.
• Bệnh viêm vú bò sữa thể thanh dịch xuất hiện trước tiên ở một lá vú, thỉnh thoảng ở một nửa bầu vú, ít khi xảy ra trên toàn bộ bầu vú cùng một lúc.
• Lá vú bị viêm to dần lên về thể tích và bị sung huyết, có khi bầu vú cũng bị sưng to lên.
• Khi sờ vào lá vú có cảm giác nóng, lúc đầu con vật không thấy đau, về sau ấn mạnh tay con vật có phản ưng đau.
• Sự biến đổi của sữa bằng mắt thường lúc đầu chưa nhìn thấy rõ, về sau khi bệnh đã phát triển lan đến các bộ phận tiết sữa thì sữa trở lên loãng hơn, trong sữa lẫn nhiều lợn cợn các loại tế bào biểu mô và bạch cầu.
• Lượng sữa lá vú bị viêm giảm xuống rõ, các lá vú khác có khi cũng hơi giảm một ít.
• Với cơ thể nói chung, con vật biểu hiện trạng thái đau nhẹ, giảm ăn, thân nhiệt tăng, ủ rũ mệt mỏi.
• Viêm vú thanh dịch có thể khỏi sau 5 - 7 ngày nếu nuôi dưỡng chăm sóc tốt và điều trị kịp thời.

Triệu chứng viêm bò sữa

Các phương pháp chẩn đoán bệnh viêm vú ở bò sữa

Dựa vào các triệu chứng lâm sàng để chẩn đoán bệnh viêm vú bò sữa nhưng rất khó phát hiện được những trường hợp không có biểu hiện triệu chứng rõ ràng.

Hiện nay có nhiều phương pháp kiểm tra định kỳ sữa để phát hiện bệnh viêm vú bò sữa như:

• Phương pháp thử Blue Methylen.
• Phương pháp thử cồn 70 - 75^o.
• Phương pháp thử CMT.

Test viêm vú của bò bằng phương pháp CMT

Điều trị bệnh viêm vú bò sữa

• Phải phát hiện sớm, ngay từ khi gia súc mới biểu hiện một số trạng thái bệnh lý điều trị mới có kết quả và rút ngắn được thời gian điều trị.
• Cách ly gia súc ốm, có chế độ dinh dưỡng, chăm sóc và khai thác sữa riêng, thay đổi khẩu phần ăn uống giảm quá trình tiết sữa.
• Dùng kháng sinh bơm trực tiếp vào lá vú viêm qua lỗ tiết sữa. Trước khi bơm thuốc cần chú ý vắt hết sữa trong lá vú, nếu con vật có triệu chứng toàn thân cần kết hợp tiêm bắp kháng sinh.
• Dùng dung dịch Norsulfanol natri 10% 100 - 150ml tiêm tĩnh mạch, xoa khắp tuyến vú bằng thuốc Ichthyol, dầu long não, cao tiêu viêm và các loại dầu nóng khác.
• Trợ sức trợ lực, tăng cường sức đề kháng cho vật bằng glucoze, cafein, gluconat canxi, clorua canxi, vitamin B1,….

Tiêm kháng sinh vào lá vú bị viêm

Phòng bệnh hiệu quả

• Kiểm tra chặt chẽ tình trạng của bầu vú định kỳ.
• Sau khi con vật đẻ, phải kiểm tra kỹ và tỷ mỉ bầu vú con vật, khi bầu vú và chất lượng sữa của con vật bình thường mới đưa vào khai thác sữa.
• Trước khi vắt sữa, cần xoa bóp nhẹ nhàng bầu vú.
• Vắt sữa bằng tay bắt buộc phải vắt theo phương pháp vắt nắm, không được kéo vuốt bầu vú để tránh tình trạng gây tổn thương niêm mạc lỗ đầu vú.
• Khi vắt sữa bằng máy, người điều khiển máy phải nắm vững cấu tạo, tác dụng của máy và thành thạo các thao tác sử dụng. Khi vắt sữa bằng máy nếu bầu vú không kiệt sữa thì phải dùng tay để vắt thêm cho hết sữa.
• Trước khi vắt sữa phải dùng nước ấm, dung dịch sát trùng nhẹ để rửa sạch toàn bộ bầu vú của con vật. Sau đó dùng khăn sạch và mềm để lau khô bầu vú, khăn dùng riêng cho từng con vật, không được dùng chung.
• Sau khi vắt sữa xong nhúng đầu vú vào dung dịch sát trùng thích hợp.
• Trâu bò sữa mới nhập về cần phải cách ly một thời gian để theo dõi cẩn thận tình trạng của bầu vú.
• Sau khi con vật đẻ cần phải được hộ lý tốt. Những gia súc bị bệnh ở cơ quan sinh dục cần phải điều trị kịp thời và có hiệu quả để đề phòng viêm vú kế phát.
• Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, khô ráo ấm áp, định kỳ tiêu độc.
• Khi vắt sữa, những tia sữa đầu tuyệt đối không được vắt xuống nền chuồng mà phải vắt vào xô riêng để không tạo điều kiện cho các loại vi khuẩn gây viêm vú phát triển.
• Hàng ngày diệt ruồi nhặng để loại bỏ yếu tố trung gian truyền bệnh viêm vú cho gia súc.

Vắt sữa bò bắng máy phòng bệnh viêm vú bò sữa

Bệnh viêm vú bò sữa hiện nay sảy ra khá phổ biến gây thiệt hại không hề nhỏ đến năng suất và chất lượng sữa của trang trại. Chính vì thế, người nuôi cần áp dụng các biện pháp phòng bệnh cho bò định kỳ cho đàn gia súc.